وزارت اطلاعات و فرهنگ حکومت سرپرست درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که نشرات «رادیو بیگم» را که برای زنان و دختران برنامه‌های آموزشی نشر می‌کرد، متوقف کرده است. این وزارت امروز (سه‌شنبه، ۱۶ دلو) با نشر اعلامیه‌‌ای گفته است که نشرات این رادیو را به دلیل تخلف از پالیسی نشراتی و استفاده‌ی نادرست از جواز، متوقف کرده است. وزارت اطلاعات و فرهنگ تاکید کرده است که این رادیو برای یک تلویزیون که در خارج از کشور قرار دارد مواد و برنامه تهیه می‌کرد. در اعلامیه آمده است که تصمیم نهایی درباره چگونه‌گی ادامه فعالیت این ایستگاه رادیویی پس از بررسی اسناد و شواهد گرفته خواهد شد. براساس معلومات موجود، «رادیو بیگم»، در هشتم مارچ سال ۲۰۲۱ میلادی، همزمان با روز جهانی همبستگی زنان ایجاد شده بود و تنها شبکه رادیویی بود که تمام کارکنان آن زن بودند‌. نشرات این رادیو در ولایت کشور از جمله کابل، پروان، بامیان، بغلان، لوگر، میدان وردک و غزنی قابل دسترس بود. این رادیو را حمیده امان، کارآفرین اهل افغانستان مقیم فرانسه راه اندازی کرده است و از سوی «مؤسسه‌ی بیگم برای زنان» مدیریت می‌شد. خانم امان «اکادمی بیگم» را نیز تأسیس کرده است که به دختران بالاتر از صنف ششم و محروم از آموزش، به صورت آنلاین آموزش می‌دهد. قابل ذکر است که ویدیوهای آموزشی این رادیو از طریق رادیو بیگم نیز منتشر می‌شد و از طریق تلویزیونی به همین نام نیز قابل دسترس است. این در حالی است که از زمان تسلط دوباره حکومت فعلی بر افغانستان، این گروه محدودیت‌های گسترده‌ای بر رسانه‌ها و خبرنگاران اعمال کرده است. حکومت سرپرست در بیش از سه سال گذشته همواره دست به بازداشت خبرنگاران و مسدود کردن رسانه‌ها در نقاط مختلف کشور زده‌اند.

اوچا یا دفتر هماهنگ‌کننده‌ی کمک‌های بشردوستانه‌ی سازمان ملل متحد از ادامه‌ی ممنوعیت آموزش دختران در افغانستان ابراز نگرانی کرده و از حکومت سرپرست خواسته است که به این «نقض آشکار» حقوق زنان و دختران فوراً پایان دهد. این سازمان با نشر اعلامیه‌ای در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که ممنوعیت آموزش دختران بالاتر از صنف ششم، تحت حاکمیت حکومت فعالی، در سومین سال خود قرار دارد. اوچا تاکید کرده است که در بیش از سه سال گذشته، یک میلیون و ۵۰۰ هزار دختر نوجوان از حق آموزش بالاتر از صنف ششم محروم مانده‌اند. انتقادها و درخواست‌ها برای رفع این ممنوعیت، در حالی مطرح می‌شود که سال جدید آموزشی در افغانستان نزدیک است. با این حال، هنوز مشخص نیست که حکومت سرپرست در سال آینده‌ی آموزشی اجازه‌ی بازگشت دختران به مکتب و دانشگاه‌ها را خواهند داد یا خیر. دفتر هماهنگ‌کننده‌ی کمک‌های بشردوستانه‌ی سازمان ملل متحد بیانیه‌ی سازمان «آموزش نمی‌تواند منتظر بماند» را نیز منتشر کرده و بر لزوم دادخواهی برای حق آموزش دختران و زنان در دوره‌ی حاکمیت حکومت فعلی تاکید کرده است. حکومت سرپرست پس از تسلط دوباره بر افغانستان، دختران بالاتر از صنف ششم را از رفتن به مکتب منع کردند و سپس درهای دانشگاه‌ها را نیز به‌روی دختران بستند. همچنان در تازه‌ترین اقدام، تحصیل دختران در انستیتوت‌های طبی را نیز منع کرده‌ است و به این ترتیب دختران را به‌صورت کامل از دسترسی به آموزش رسمی محروم کرده است. این اقدام حکومت فعلی افغانستان باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بمانند. در کنار آن زنان و دختران از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان نیز منع شده‌اند.

یک کتاب‌فروشی در هرات برای ترویج فرهنگ و تشویق شهروندان به کتاب‌خوانی، نمایشگاه خیابانی کتاب را در این شهر برگزار کرده است. بازدیدکنندگان با انتقاد محدودیت‌های وضع شده بر آموزش دختران می‌گویند که برگزاری نمایشگاه‌های کتاب زمانی مفید خواهد بود که دختران اجازه آموزش و رفتن به مراکز آموزشی را داشته باشند تا کتاب بخرند و بخوانند. مسوولان این کتاب‌فروشی می‌گویند که این نمایشگاه روز گذشته (پنج‌شنبه، ۱۰ ثور) در چهارراهی آمریت شهر هرات آغاز و برای پنج روز ادامه دارد. حامد رسولی، برگزارکننده نمایشگاه خیابانی کتاب گفت که این نمایشگاه را به مدت ۵ روز و به منظور تشویق شهروندان به مطالعه برگزار کرده است. در این نمایشگاه صدها جلد کتاب با عنوان‌‌های مختلف در بخش‌های «فلسفه، علوم دینی، ادبیات، اجتماعیات، اقتصاد، فرهنگ و طب» به نمایش گذاشته شده است. باشندگان هرات ضمن استقبال از راه‌اندازی این نمایشگاه کتاب، از همه مردم به‌خصوص جوانان خواستند تا با مطالعه کتاب، سطح آگاهی و دانش خود را بالا ببرند. حمیدالله غیاثی، آمر فرهنگ و هنر ریاست اطلاعات و فرهنگ هرات، از راه‌اندازی این نمایشگاه خیابانی کتاب استقبال و بر ادامه حمایت از برگزاری نمایشگاه‌ها و سمینارها، و تشویق جوانان به مطالعه و کتابخوانی تاکید کرد. از سویی هم، شماری از بازدیدکنندگان از برگزاری این نمایشگاه استقبال کرده‌ و گفته‌اند که برگزاری چنین نمایشگاه‌هایی می‌تواند شهروندان را به کتاب‌خوانی تشویق کند. مریم عمری، یکی از بازدیدکنندگان در صحبت با رسانه گوهرشاد گفت که برگزاری این چنین نمایشگاه‌ها خوب است و شهروندان را به کتابخوانی تشویق می‌کند، اما نیم از جامعه در خانه محبوس هستند و نمی‌توانند در نمایشگاه شرکت کنند. خانم عمری افزود: «ما، دختران افغانستان، تشنه علم و دانش هستیم. ما می‌خواهیم بال‌هایمان را بگشاییم و در آسمان علم و معرفت پرواز کنیم. ما می‌خواهیم برای خودمان، برای خانواده‌های‌مان و برای کشورمان مفید باشیم. اما دریغ که تاریکی جهل و ناامیدی، بر سرنوشت ما سایه افکنده است.» این در حالی است که با تسلط دوباره‌ی حکومت سرپرست، بیشتر کتاب‌فروشی‌ها در شهرهای مختلف کشور با رکود مواجه بوده است. افزایش میزان فقر و مسدودشدن مراکز آموزشی به‌روی دختران و زنان، از عوامل رکود بازار کتاب گفته می‌شود.

سازمان نظارت بر حقوق بشر اعلام کرده است که کاهش کمک‌های بین‌المللی و محدودیت‌های حکومت سرپرست بر زنان، سیستم صحی افغانستان را به شدت آسیب زده و سلامت میلیون‌ها تن را به خطر انداخته است. این سازمان نشر گزارشی گفته است که در حال حاضر، میزان داکتران زن در شفاخانه‌های دولتی و خصوصی افغانستان نسبت به حکومت پیشین (حکومت جمهوریت) ۷۰ درصد کاهش یافته است. سازمان نظارت بر حقوق بشر تاکید کرد که همچنان ۹۵ درصد کاهش در تعداد پرستاران مشاهده می‌شود و این امر باعث بحران در سیستم صحی افغانستان شده است. همچنین سازمان صحی جهان اخیراً هشدار داده بود که افغانستان به دلیل  بحران بشری پایدار و سیستم صحی ناپایدار، با مشکلات جدی روبرو است. این سازمان تاکید کرده بود که محدودیت‌های وضع‌شده از سوی حکومت سرپرست بر زنان و دختران، دسترسی آن‌ها را به خدمات صحی کاهش داده است. حکومت فعلی طی بیش از سه سال تسلط‌اش بر کشور، محدودیت‌های شدیدی بر زنان در بخش‌های آموزش، کار، فعالیت اجتماعی و سایسی و بخش صحت وضع کرده است. از جمله دختران و زنانی که از موسسات طبی فارغ شده‌اند، از ورود به مراکز تخصصی طبی منع شده‌اند. همچنین ملالی رحیم فیضی، رییس شفاخانه ملالی، گفته است که کمبود داکتران و پرستاران زن باعث شده است که زنان بیمار نتوانند به‌موقع به خدمات صحی دسترسی پیدا کنند. او از حکومت فعلی خواسته است که به این مشکل توجه جدی کرده و اقدامات لازم را برای حل آن انجام دهند. این نگرانی‌ها در حالی مطرح می‌شوند که حکومت فعلی علاوه بر سایر محدودیت‌ها بر زنان و دختران، تحصیل آن‌ها در رشته‌های طبی را نیز ممنوع کرده است. با این وجود، چندی قبل معین پالیسی وزارت صحت عامه در یک نشست خبری در کابل ادعا کرده بود که افغانستان با کمبود کارمندان صحی زن مواجه نیست. محمد حسن غیاثی، معین پالیسی وزارت صحت عامه، در رابطه با پیامد منع آموزش‌های طبی زنان در افغانستان گفت که نزدیک به ۳۰ هزار قابله در افغانستان حضور دارند.

رسانه‌ها گزارش داده‌اند که دانشگاه آمریکایی افغانستان در دوحه به دلیل توقف تامین بودجه، فعالیت‌های خود را متوقف کرده است. در گزارش رسانه‌های بین‌المللی آمده است که تمامی کارمندان این دانشگاه دستور تعلیق کار را دریافت کرده‌اند و صنف‌ها برای مدت زمان نامحدود متوقف شده‌اند. در ادامه آمده است که صنف‌های این دانشگاه که تا چند روز پیش هم برگزار می‌شد، اما اکنون تا اطلاع ثانوی به حالت تعلیق درآمده است. همچنین رسانه اکسوس به نقل از دانش‌جویان این دانشگاه نوشته است که  مدیریت دانشگاه آمریکایی افغانستان برای آن‌ها پیام فرستاده است که کلاس‌های شان برای یک هفته تعطیل است. همچنان این رسانه در بخشی از گزارشش نوشته است که برخی از منابع اداری به صورت «غیررسمی» به نمایندگان کلاس‌های این دانشگاه گفته‌اند که ممکن است درس‌های آن‌ها تا ۹۰ روز یعنی سه ماه کامل متوقف بماند. دانشگاه آمریکایی افغانستان پس از تسلط حکومت سرپرست بر افغانستان، از قطر فعالیت می‌کند و اکثریت کلاس‌های این دانشگاه به صورت آنلاین برگزار می‌شود. بودجه این دانشگاه از سوی دولت ایالات متحده پرداخت می‌شود. دانشگاه آمریکایی افغانستان در سال ۲۰۰۶ میلادی در کابل تأسیس شد. این اتفاق در حالی رخ می‌دهد که دونالد ترمپ، رییس‌جمهور ایالات متحده آمریکا با صدور فرمانی اجرایی کمک‌های خارجی کشورش به تمامی کشورها، از جمله افغانستان، را متوقف کرد. افغانستان که پس از سقوط دولت پیشین در اسد ۱۴۰۰ بزرگ‌ترین دریافت‌کننده کمک‌های خارجی آمریکا بود که از این تصمیم به‌شدت متاثر شده است. با تعلیق کمک‌های بشردوستانه آمریکا، وزارت اقتصاد حکومت سرپرست اعلام کرده است که بیش از ۵۰ موسسه کمک‌رسان بین‌المللی در ۲۸ ولایت این کشور فعالیت‌هایشان متوقف کرده است.

مرکز حقوق بشر افغانستان اعلام کرده است که محرومیت دختران از حق آموزش در کشور، باعث افزایش موارد ازدواج‌های اجباری و زیرسن شده است و دانش‌آموزان و دانشجویان دختر قربانی این ازدواج‌ها هستند. این نهاد ناظر بر وضعیت حقوق‌ بشر روز (دوشنبه، ۸ دلو) با نشر گزارشی زیر عنوان «دسترسی زنان به حق آموزش با کیفیت در افغانستان تحت کنترل حکومت سرپرست» گفته است که منع آموزش زنان و دختران پی‌آمدهای ناگواری برای زنان و دختران افغانستان و برای کل جامعه به همراه داشته است. این گزارش به پیامدهای منفی منع آموزش دختران اشاره کرده و می‌گوید که انزوای اجتماعی، تبدیل زنان به اعضای ناکارا و غیرفعال خانواده، افزایش موارد ازدواج اجباری و زیرسن دختران، تحمل خشونت خانوادگی، گرفتارشدن زنان به بیماری‌های روانی و حتا اقدام به خودکشی و مهاجرت ناخواسته از پی‌آمدهای منفی محرومیت دختران از حق آموزش است. همچنین در بخشی از گزارش آمده است که این نهاد دریافته است که «درصدی نگران‌کننده‌ای» از دختران دانش‌آموز و دانشجو پس از ترک آموزش و تحصیل، وادار به ازدواج اجباری شده‌اند. این نهاد تاکید کرده است که تا اکنون هرچند آمار دقیقی در این زمینه وجود ندارد. مرکز حقوق بشر افغانستان افزود که ۱۰ نفر از مصاحبه‌شوندگان گزارش، شاهد ۳۴ مورد ازدواج اجباری و زیرسن دانش‌آموزان و دانشجویان در محل زندگی‌شان بوده‌اند. مؤمنه (مستعار) در ولایت تخار که خود قربانی ازدواج اجباری است و مجبور شده با یکی از نیروهای حکومت فعلی ازدواج کند، گفته است که او ۱۰ نفر از هم‌صنفی‌ها و دختران روستای خود را می‌شناسد که پس از محرومیت از آموزش، مجبور شده‌اند با افرادی که دوست نداشتند، ازدواج کنند. مرکز حقوق بشر افغانستان گفت که علی‌رغم محدودیت‌های موجود توانسته است با ۱۵ نفر از دانشجویان و دانش‌آموزان قربانی ازدواج اجباری و زیرسن به‌صورت مستقیم یا از طریق اقارب نزدیک و آشنایان شان صحبت کنند. این مرکز گفته است که یافته‌های تحقیق‌اش نشان می‌دهد که ۹۱ درصد ازدواج این دختران بدون رضایت صورت گرفته است. همچنین در بخشی از گزارش آمده است که ۶۶ درصد قربانیان ازدواج اجباری (جامعه‌ی نمونه‌ی تحقیق) زیرسن ۱۸ سال قرار داشتند. در گزارش این مرکز آمده است که فایزه (مستعار) در هرات در هنگام ازدواج ۱۴ ساله بود و مجبور به ازدواج با مرد ۲۵ ساله شد. در گزارش این نهاد اشاره شده است که حمیده (مستعار)، دانش‌آموز در بدخشان یک سال پس از ترک تحصیل، درحالی‌که ۱۵ سال سن داشت، مجبور به ازدواج با یک فرمانده ۳۸ ساله‌ی محلی شد. در گزارش آمده است که این فرمانده حکومت فعلی پیش از این نیز دو بار ازدواج کرده و اکنون هر دو همسر قبلی‌اش با حمیده در یک خانه زندگی می‌کنند. منبع: مرکز حقوق بشر افغانستان همچنین ارزیابی مرکز حقوق بشر افغانستان نشان می‌دهد که ۶۶ درصد قربانیان ازدواج اجباری و زیرسن، دانش‌آموزان مکاتب و ۳۳ درصد آنان دانشجویان دانشگاه‌ها هستند. در ادامه آمده است که ۸۳ درصد قربانیان ازدواج‌های اجباری و زیرسن گفتند که توسط شوهران، پدران، برادران و اعضای خانواده‌ی شوهر خود مورد خشونت فیزیکی قرار گرفته‌اند. در گزارش آمده است که ۹۱ درصد گفتند که گرفتار بیماری‌های روانی و افسردگی شدید شده‌اند. همچنین ۲۵ درصد گفته‌اند که به خودکشی فکر می‌کنند. پیشتر ریچارد بنت، گزارشگر ویژه‌ی حقوق بشر سازمان ملل متحد در امور افغانستان هم در مصاحبه‌ای گفته بود که ممنوعیت تحصیل برای دختران بالای صنف ششم تأثیر مخربی بر دختران افغانستان دارد.

وزارت تحصیلات عالی می‌گوید که گزارش‌های مربوط به موافقت مشروط حکومت سرپرست با اعطای بورس‌های تحصیلی برای زنان و دختران افغانستانی در دانشگاه‌های پاکستان را تکذیب کرده و آن را بی‌اساس خوانده است. حافظ ضیاالله هاشمی، سخنگوی وزارت تحصیلات عالی با نشر اعلامیه‌ای در حساب کاربری ایکس خود گزارش‌های مربوط به توافق مشروط با پاکستان برای اعطای بورس‌های تحصیلی به دختران و زنان افغانستانی را رد کرد. در اعلامیه آمده است: «در روزهای اخیر گزارش‌هایی نشر شده است مبنی بر اینکه امارت اسلامی افغانستان با پاکستان در مورد بورس‌های تحصیلی دختران افغانستان به گونه‌ی مشروط توافق کرده است. وزارت تحصیلات عالی این خبر را کاملاً رد کرده و تاکید دارد که هیچگونه توافقی با پاکستان یا سایر کشورها در زمینه بورس‌های تحصیلی دختران وجود ندارد.» این اظهارات در حالی صورت می‌گیرد، که روز (شنبه، ۶ دلو) مقامات پاکستانی اعلام کرده بودند که مقامات حکومت فعلی در افغانستان توافق کرده‌‌اند تا دختران افغان تحصیلات عالی شان را در پاکستان ادامه بدهند، مشروط بر اینکه به محرم مرد آنان ویزه‌ی پاکستان داده شود تا آنان را همراهی کنند. این در حالی است که اخیراً‌ دولت پاکستان اعلام کرده است که در مرحله سوم بورس‌های تحصیلی "علامه اقبال" ؛ طی سه سال آینده ۴۵۰۰ بورس به محصلین افغان برای تحصیل در دانشگاه‌های این کشور اختصاص خواهد داد. محمد صادق، نماینده ویژه پاکستان در امور افغانستان گفته است که ۳۳ درصد از این بورس‌ها ویژه دختران افغان در نظر گرفته شده است. امتحان این بورس‌ها روزهای شنبه و یکشنبه به صورت حضوری در شهر کویته مرکز ایالت بلوچستان و شهر پشاور مرکز ایالت خیبرپشتونخوا برگزار شد. همچنین گفته شده است که آزمون این بورس‌ها به صورت آنلاین نیز اخذ خواهد شد. نماینده ویژه پاکستان در امور افغانستان تاکید کرده است که بیش از ۲۰ هزار دانشجو برای شرکت در این امتحان ثبت‌نام کرده‌اند که از این تعداد ۵۹۴۶ محصل در مقطع ماستری و ۶۱۶ محصل دیگر، از جمله دختران، برای تحصیلات طبی درخواست داده‌ اند. مقامات پاکستانی تاکید کرده‌‌اند که تعدادی از پذیرفته‌شدگان در این برنامه‌ی تحصیلی، در رشته‌های طب، انجنیری و زراعت تحصیل خواهند کرد. پاکستان در سال‌های قبل به هزاران محصل افغان بورس‌های تحصیلی فراهم می‌کرد و همه مصارف آن‌ها را بر عهده می‌گرفت. اما پس از آنکه حکومت فعلی در آگوست ۲۰۲۱ بار دیگر بر افغانستان مسلط شدند و تحصیل دختران پس از صنف ششم را ممنوع کردند، برنامه بورس تحصیلی برای محصلان دختر متوقف شد. همچنین حکومت سرپرست زنان و دختران افغانستان را از سفر یا پرواز بدون محرم منع کرده است.

محمود خان اچکزی، رهبر حزب عوامی ملی پشتونخوای پاکستان به ممنوعیت آموزش دختران توسط حکومت سرپرست اشاره کرده و گفته است که در افغانستان مشکلات مهمتری نسبت به آموزش دختران اولویت دارند. رهبر حزب عوامی ملی پشتونخوا این اظهارات را روز گذشته (یک‌شنبه، ۷ دلو) در یک گردهمایی در شهر کویته پاکستان مطرح کرده و گفته است: «افغانستان مشکلات بزرگی دارد و مسایل دیگری بر تحصیل اولویت دارند. آزادی افغانستان و ایجاد حکومتی متحد، مهم‌تر از هر چیز دیگری است.» همچنین او در بخشی از صحبت‌هایش تاکید کرده است: «ما خواهان پارچه‌‌کردن پاکستان نیستیم، اما اگر پاکستان در افغانستان دخالت کند و ما قدرت داشته باشیم، مانع آن خواهیم شد. اجازه نخواهیم داد کسی به افغانستان آسیب برساند.» او افزود: «حزب ما از هر کسی که در افغانستان قدرت را در دست دارد حمایت می‌کند. من اعلام می‌کنم که خود را وزیر خارجه افغانستان می‌دانم و هرکس درباره افغانستان صحبتی دارد، باید با من مطرح کند. حزب ملی عوامی پشتونخوا از هرکسی که برای حفظ تمامیت ارضی و آزادی افغانستان تلاش کند حمایت خواهد کرد.» همچنین وی با اشاره به رفتار حکومت پاکستان با پناه‌جویان افغانستانی گفت: «پاکستان باید به آن دسته از پناه‌جویان افغان که در این کشور متولد شده‌اند و رشد کرده‌اند، شناسنامه بدهد. اگر این کار انجام نشود، ما به دادگاه‌های بین‌المللی مراجعه خواهیم کرد.» او اظهار داشت که آزادی افغانستان با آزادی پشتون‌های پاکستان گره خورده است و بار دیگر تاکید کرد که پاکستان نه اسلامی است و نه جمهوری. محمود خان اچکزی از بی‌توجهی حکومت پاکستان به حقوق پشتون‌ها انتقاد کرد و گفت که پشتون‌ها باید مانند سایر اقوام پاکستان از حقوق برابر برخوردار شوند.